Δεν είναι λίπος αλλά είναι παρόμοια με λίπος ουσία . Παράγεται στον ανθρώπινο οργανισμό με δύο τρόπους : στο ήπαρ (συκώτι) από τα λιπαρά οξέα , και κατά τη διάρκεια της πέψης ( χώνεψης ) από τα θρεπτικά συστατικά της τροφής ,υδατάνθρακες και πρωτεΐνες .
Άρα έχουμε τη λεγόμενη ”καλή” χοληστερίνη (HDL) άνω του 40 mg για άντρες και γυναίκες, που προστατεύει τα αγγεία από την αρτηριοσκλήρυνση απομακρύνει το λίπος , που δημιουργεί θρόμβωση και μειώνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες.
Επίσης, έχουμε και την LDL ”κακή” χοληστερίνη , η τιμή της πρέπει να είναι κάτω από 130mg σε υγιείς και <100 σε καρδιοπαθείς , η οποία μαζεύεται στις αρτηρίες και οδηγεί στη δημιουργία πλάκας στα αγγεία .
Ο μέσος ενήλικος άνθρωπος χρειάζεται περίπου 1000mg χοληστερόλης την ημέρα εκ των οποία έως 200 mg(π.χ. 1 κρόκος) πρέπει να τα παίρνει από τις τροφές , τα υπόλοιπα δε τα παράγει ο οργανισμός . Έτσι εάν η καθημερινή πρόσληψη είναι συχνάκις μεγαλύτερη τότε μπορεί να παράγεται λίπος στον οργανισμό. Επίσης, έως 200mg και κάτω για νέους ανθρώπους και έως 220 για μέσης ηλικίας και άνω πρέπει να είναι και οι βιοχημικές τιμές της κατά τις εξετάσεις μας.
Άλλες χρήσιμες τιμές στην καθιερωμένη γενική αίματος που πρέπει όλοι να κάνουμε 1-2 φορές/έτος είναι τα τριγλυκερίδια < 150 , τα ηπατικά μας ένζυμα SGOT,SGPT,γ-GT , το κλάσμα καλή προς κακή χοληστερίνη που είναι σημαντικότερη κλινική ένδειξη απ΄τις καθαυτές τιμές των λιπιδίων , τέλος χρήσιμη ένδειξη είναι και οι τιμές ομοκυστεΐνης στο αίμα
Ενώ υπάρχουν τροφές πλούσιες σε χοληστερόλη που συμβάλουν στην αύξηση των λιπιδίων στο αίμα αυτό που κυρίως παίζει τον καθοριστικό παράγοντα είναι η συνολική μας ΔΙΑΤΡΟΦΗ !
Τα Ζωικά προϊόντα με μεγάλες ποσότητες κορεσμένου όπως πολύ κίτρινο τυρί ή φέτα, εντόσθια (συκώτι ,νεφρά μυαλά) , κρέμες , πάστες , πολύ παγωτό , παχιά κρέατα , αλλαντικά , μπέικον , πολύ σοκολάτα ή άσπρες σοκολάτες , κρουασάν ,μπισκότα, τηγανητές τροφές ,π.χ. συχνά πατάτες , τσίπς κ.α μπορούν να αποτελέσουν μια αρνητική παράμετρο.
Επίσης, Ό,ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΥΔΡΟΓΟΝΩΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ ή ΦΥΤΙΚΑ ΛΑΔΙΑ ή ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΛΙΠΗ πρέπει να αποφεύγεται !!
Τροφές χαμηλές σε χοληστερόλη είναι αυτές που περιέχουν καλής ποιότητας λίπη ή καθόλου:
Π.χ μονοακόρεστα ( ελαιόλαδο , ξηροί καρποί , ταχίνι ) ή ψάρια πλούσια σε ω3 λιπαρά οξέα (σκουμπρί , σολομός , τόνος / μύδια , στρείδια,γαρίδες,καλαμάρι ψητά αλλά ΟΧΙ ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ) ή/και η συμπληρωματική αγωγή σε ωμέγα 3 λιπαρά,όταν δεν τρώμε ψάρι θα βοηθήσει να ρίξουμε και τα τριγλυκερίδια. Επίσης, οι φυτικές ίνες οι οποίες δεν πέπτονται από τον οργανισμό. Αποβάλλονται κατά τη διαδικασία της πέψης από το παχύ έντερο με αποτέλεσμα να μην απορροφάται η χοληστερίνη των τροφών από τον οργανισμό. Βρίσκονται σε αφθονία σε φρούτα και λαχανικά όπως: Aγκινάρες ,μπάμιες, σπαράγγια, μελιτζάνες, μπρόκολο , λάχανο , καρότο , μανιτάρια , χόρτα , σπανάκι , φασολάκια , κολοκυθάκι αγγούρι , ντομάτα και όσπρια .
Ειδικά οι διαιτητικές ίνες που περιέχονται στα όσπρια αλλά και κάποιες ουσίες που ονομάζονται σαπωνίνες και φυτικές στερόλες μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης με αποτέλεσμα ένα μέρος αυτής να αποβάλλεται από τον οργανισμό Επιπλέον από τις διαιτητικές ίνες που φτάνουν στο παχύ έντερο παράγονται κάποια οξέα που με τη σειρά τους αναστέλλουν τη σύνθεση της χοληστερόλης .
ΧΡΥΣΕΣ ΤΡΟΦΕΣ – ΟΥΣΙΕΣ για τη μείωση της χοληστερίνης: Σκόρδο, κουάκερ ή/και μούσλι, κυρίως καρύδια-αμύγδαλα και γενικά όλοι οι καρποί, ανάλατοι και ωμοί ,ελαιόλαδο ωμό, χόρτα, ρόδι, φρούτα ωμά, πολυκοζανόλη, φυτοστερόλες, σπιρουλίνα, λεκιθίνη.
Έτσι για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών χοληστερόλης στο αίμα , συστήνεται η καθημερινή κατανάλωση σε φρούτα και λαχανικά/σαλάτες 5 μερίδες (1 μερίδα= 240γρ. ωμά λαχανικά , 120 γρ μαγειρεμένα ) καθώς και η συστηματική κατανάλωση οσπρίων περίπου 1-2 φορές την εβδομάδα ή και συχνότερα, η κατανάλωση λαδερών φαγητών, η κατανάλωση ψαριού, η πόση αρκετού νερού και οπωσδήποτε ο μετριασμός σε ποσότητα και συχνότητα του κόκκινου κρέατος (αρνί , κατσίκι , χοιρινό , μοσχάρι), αλλά κυρίως του λίπους αυτών και όχι του αμιγούς και ποιοτικού κρέατος για το οποίο δε φαίνεται να υπάρχουν έρευνες που να δείχνουν ότι ανεβάζει τη χοληστερίνη (δηλ. το καθαρό ψαχνό ωφελεί αντί να βλάπτει με εξαίρεση το πολύ μοσχάρι, παιδάκια και άλλα λιπαρά κρέατα που έχουν στις ίνες τους κορεσμένα λιπαρά) – ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΒΕΒΑΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ !
Ακόμη, συμβάλλει σημαντικά ο τρόπος μαγειρέματος του καθημερινού φαγητού π.χ ένα αυγό βραστό από τηγανιτό ή να χρησιμοποιούμε περισσότερο το ελαιόλαδο ως ωμό.
Ένας απ’ τους πιο καθοριστικούς παράγοντες να καίγονται τα λιπαρά αντί να αποθηκεύονται στο σώμα μας και επιπλέον ένας παράγων αύξησης της καλής χοληστερίνης είναι φυσική δραστηριότητα που όσο πιο έντονη και συστηματική είναι τόσο το καλύτερο για τη χοληστερίνη και την καρδιά μας, ακόμη όλα τα είδη άσκησης ωφελούν με εξαίρεση άτομα που χρήζουν ιδιαίτερης αγωγής.
Καρδασάκης Ν.Ιωάννης
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πτυχιούχος Χαροκοπείου A.E.Ι
Λ.Δημοκρατίας 32 – Μελίσσια 15127 – Β’ όροφος
mobile: 697 4853070
Office: 210 8035979
e-mail: gianniskardasakis@yahoo.gr
Follow