Το safflower (carthamus tinctorius) είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων. O βοτανικός όρος carthamus προέρχεται από την αραβική λέξη “kurthum”που σημαίνει “βαφή”, επειδή τα άνθη του φυτού χρησιμοποιούντο για τη βαφή των υφασμάτων. Το όνομά του στα Ελληνικά είναι ατρακτυλίδα, αλλά απαντάται και ως κνίκος (προέρχεται από την αρχαία λέξη «κνήκος» ή «κνίκιον». Τα άνθη του μερικές φορές αντικαθιστούν το πολύτιμο σαφράν εξ’ ού και η έτερη ονομασία του ψευδο-σαφράν και χρησιμοποιούνται σε μείγματα από διαφορά μπαχαρικά.
Η χημική ανάλυση των βαφών που βρέθηκε σε αιγυπτιακά υφάσματα, που χρονολογούνται στα 1900 π.Χ. (12η δυναστεία), έδειξαν καρθαμέλαιο στη σύνθεσή τους. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έφτιαχναν γιρλάντες με αυτό, μερικές από τις οποίες βρέθηκαν στον τάφο του φαραώ Tutankhamun. Η χρωστική ονομάζεται καρθαμίνη και παράγει πορτοκαλοκίτρινο χρώμα, παρόμοιο δηλαδή με αυτό του saffron.
Τα τελευταία χρόνια το φυτό καλλιεργείται για το έλαιο που παράγεται από τους σπόρους. Το 2007 ανακοινώθηκε από την εταιρεία SemBioSysGenetics πως το κάρθαμο τροποποιήθηκε γενετικά ώστε να παραχθεί συνθετική ινσουλίνη. Η εταιρεία όμως πλέον, και πιο συγκεκριμένα από το 2012,δεν υπάρχει…
Έχει φαρμακευτικές ιδιότητες οι οποίες αξιοποιούνται κυρίως από την εναλλακτική ιατρική.
Οφέλη στην υγεία μας
Έλεγχος του σακχάρου και της χοληστερίνης
Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2011 στο πανεπιστήμιο του Ohio και που διήρκησε για 16 εβδομάδες, έδειξε πως το λινολεϊκό οξύ που βρίσκεται στο καρθαμέλαιο συμβάλλει θεαματικά στη μείωση της χοληστερίνης και του σακχάρου του ορού του αίματος. Στην έρευνα συμμετείχαν υπέρβαρες γυναίκες στις οποίες χορηγούνταν 1½ κουταλάκι του γλυκού καρθαμέλαιο ημερησίως, χωρίς να γίνει κάποια άλλη αλλαγή στις διατροφικές τους συνήθειες. Το καρθαμέλαιο αύξησε τα επίπεδα της ορμόνης αδιπονεκτίνη, μιας πρωτεΐνης που παρουσιάζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό και ιδιαίτερα στη ρύθμιση της χοληστερόλης και του σακχάρου του αίματος.
Η συγκεκριμένη ορμόνη έχει σημαντικό ρόλο στους μηχανισμούς της μακροζωίας του ανθρώπου και επιπλέον παρουσιάζει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Το αποτέλεσμα ήταν να σημειωθεί μείωση στα επίπεδα χοληστερίνης και σακχάρου, γεγονός που δημιούργησε υπόσχεση για το μέλλον των ευπαθών ομάδων όπως οι παχύσαρκοι και τα άτομα με καρδιολογικές παθήσεις και διαβήτη.
Απώλεια βάρους
Το καρθαμέλαιο περιλαμβάνει μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, που θεωρούνται «καλά» λιπαρά. Επιπλέον η παρουσία Ωμέγα-6 λιπαρών οξέων στο καρθαμέλαιο βοηθά στον έλεγχο του σωματικού βάρους, όταν αυτόκ αταναλώνεται συστηματικά. Η συμπερίληψη μιας μικρής ποσότητας καρθαμέλαιου στην καθημερινή διατροφή μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο ή και την απώλεια βάρους. Τα παραπάνω συμπεράσματα εξήχθησαν από την ίδια έρευνα του πανεπιστημίου του Ohio.
Προεμμηνορυσιακό σύνδρομο
Η δράση του καρθαμέλαιου μοιάζει με αυτή του ελαίου νυχτολούλουδου, όσον αφορά την επίδραση του στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και τη πρόληψη των συμπτωμάτων του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου (PMS).Οι προσταγλανδίνες, ουσίες που μοιάζουν με ορμόνες και που εκκρίνονται πριν την έμμηνο ρύση, προκαλούν ενοχλήσεις όπως φούσκωμα, πόνους και ευαισθησία στο γυναικείο σώμα. Η επίδραση αυτών των ουσιών ελέγχεται από το λινολεϊκό οξύ του καρθαμέλαιου, μειώνοντας την ένταση των συμπτωμάτων. Επιπλέον η συστηματική κατανάλωση καρθαμέλαιου μπορεί να οδηγήσει σε ομαλοποίηση του κύκλου της γυναίκας.
Οφέλη στο δέρμα
- Αυξάνει την υγρασία την οποία περιέχει το δέρμα και προσφέρει απαλότητα στην ξηρή επιδερμίδα
- Δρα σαν ένα προστατευτικό φιλμ, το οποίο παρεμποδίζει την υγρασία να εγκαταλείψει την επιδερμίδα
- Συντελεί στην ελάττωση της τραχύτητας της επιδερμίδας και στον περιορισμό του πλάτους και του βάθους λεπτών γραμμών και ρυτίδων
- Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε λινολεϊκό οξύ, σύμφωνα με μελέτες, είναι πιθανό να περιορίζει τις πιθανότητες φραγμένων πόρων, οι οποίοι συνήθως έχουν σαν αποτέλεσμα την έξαρση της ακμής
- Επειδή περιέχει υψηλά ποσοστά της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Ε, περιορίζει τις βλάβες τις οποίες προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στην επιδερμίδα
Καρθαμέλαιο στη διατροφή
Στη διατροφή μπορείτε να αντικαταστήσετε μέρος του ελαίου που καταναλώνετε με καρθαμέλαιο. Μπορείτε να το βάλετε ωμό στις σαλάτες και τα dressing σας. Τέλος μπορείτε να καταναλώνετε ως συμπλήρωμα διατροφής, για να επωφεληθείτε από τις ευεργετικές του ιδιότητες.
Την ατρακτυλίδα δοκίμασε ερευνητικά, ως εναλλακτική καλλιέργεια, το Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης Ορεστιάδας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Ασφάλεια
Το καρθαμέλαιο είναι ασφαλές για κατανάλωση κατά τη περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας. Το βότανο όμως όχι, γιατί μπορεί να προκαλέσει αποβολή του εμβρύου. Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για περισσότερες πληροφορίες.
Επίσης αποφύγετε το βότανο αν πάσχετε από διαταραχές της πήξης του αίματος. Επιβραδύνει το σχηματισμό θρόμβων και μπορεί να προκληθούν αιμορραγίες σε άτομα με επιβαρυμένο ή δυσλειτουργικό πηκτικό μηχανισμό. Αποφύγετε το αν είστε αλλεργικοί στο φυτό ή σε κάποιο άλλο μέλος της φυτικής οικογένειας όπως τα χρυσάνθεμα, οι μαργαρίτες κτλ.
πηγές: hhsynergies.com, happyweek.gr, ypaithros.gr